Diabetes T2 stoppen : 100 schakeringen van diabetes
Voor alle diabetici, zowel voor type 1 als voor type 2, kan deze tabel zeer nuttig zijn: zij laat toe de verschillende maatstandaarden die voor geglycolyseerde hemoglobine (HbA1c) en de gemiddelde bloedsuikerwaarden worden gebruikt, met elkaar te vergelijken. Dit geeft ons niet minder dan 100 verschillende schakeringen die de ernst van de diabetes weerspiegelen. Normale cijfers vindt men onder 6,5 % HbA1c (DCCT/NGSP) in het groen, het geel is iets minder maar nog redelijk, pathologische cijfers vindt men erboven : oranje, rood, purper (zie onderaan de tekst voor de interpretatie).
Nota: de WORD-versie vindt men onderaan het artikel.
HbA1c in % |
4,0 |
4,1 | 4,2 | 4,3 | 4,4 | 4,5 | 4,6 | 4,7 | 4,8 | 4,9 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
HbA1c in mmol/mol | 20 | 21 | 22 |
23 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
Gemiddelde glycemie in mg/dL | 68 | 71 | 74 | 77 | 80 | 82 | 85 | 88 | 91 | 94 |
3,8 | 3,9 | 4,1 | 4,3 | 4,4 | 4,6 | 4,7 | 4,9 | 5,1 | 5,2 | |
|
5,0 | 5,1 | 5,2 | 5,3 | 5,4 | 5,5 | 5,6 | 5,7 | 5,8 | 5,9 |
31 | 32 | 33 | 34 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | |
97 | 100 | 103 | 106 | 109 | 112 | 115 | 117 | 120 | 123 | |
5,4 | 5,6 | 5,7 | 5,9 | 6,0 | 6,2 | 6,3 | 6,5 | 6,7 | 6,8 | |
|
6,0 | 6,1 | 6,2 | 6,3 | 6,4 | 6,5 | 6,6 | 6,7 | 6,8 | 6,9 |
42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | |
126 | 129 | 132 | 135 | 137 | 140 | 143 | 146 | 149 | 152 | |
7,0 | 7,1 | 7,3 | 7,5 | 7,6 | 7,9 | 8,1 | 8,2 | 8,4 | ||
|
7,0 | 7,1 | 7,2 | 7,3 | 7,4 | 7,5 | 7,6 | 7,7 | 7,8 | 7,9 |
53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 60 | 61 | 62 | 63 | |
154 | 157 | 160 | 163 | 166 | 169 | 171 | 174 | 177 | 180 | |
8,6 | 8,7 | 8,9 | 9,0 | 9,2 | 9,4 | 9,5 | 9,7 | 9,8 | 10,0 | |
|
8,0 | 8,1 | 8,2 | 8,3 | 8,4 | 8,5 | 8,6 | 8,7 | 8,8 | 8,9 |
64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 72 | 73 | 74 | |
183 | 186 | 189 | 192 | 194 | 197 | 200 | 203 | 206 | 209 | |
10,2 | 10,3 | 10,5 | 10,6 | 10,8 | 11,0 | 11,1 | 11,3 | 11,4 | 11,6 | |
|
9,0 | 9,1 | 9,2 | 9,3 | 9,4 | 9,5 | 9,6 | 9,7 | 9,8 | 9,9 |
75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 83 | 84 | 85 | |
212 | 214 | 217 | 220 | 223 | 226 | 229 | 232 | 235 | 237 | |
11,8 | 11,9 | 12,1 | 12,2 | 12,4 | 12,6 | 12,7 | 12,9 | 13,0 | 13,2 | |
|
10,0 | 10,1 | 10,2 | 10,3 | 10,4 | 10,5 | 10,6 | 10,7 | 10,8 | 10,9 |
86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 95 | 96 | |
240 | 243 | 246 | 249 | 252 | 255 | 258 | 260 | 263 | 266 | |
13,4 | 13,5 | 13,7 | 13,8 | 14,0 | 14,1 | 14,3 | 14,5 | 14,6 | 14,8 | |
|
11,0 | 11,1 | 11,2 | 11,3 | 11,4 | 11,5 | 11,6 | 11,7 | 11,8 | 11,9 |
97 | 98 | 99 | 100 | 101 | 102 | 103 | 104 | 105 | 107 | |
269 | 272 | 275 | 278 | 280 | 283 | 286 | 289 | 292 | 295 | |
14,9 | 15,1 | 15,3 | 15,4 | 15,6 | 15,7 | 15,9 | 16,1 | 16,2 | 16,4 | |
|
12,0 | 12,1 | 12,2 | 12,3 | 12,4 | 12,5 | 12,6 | 12,7 | 12,8 | 12,9 |
108 | 109 | 110 | 111 | 112 | 113 | 114 | 115 | 116 | 117 | |
298 | 301 | 303 | 306 | 309 | 312 | 315 | 318 | 321 | 324 | |
16,5 | 16,7 | 16,9 | 17,0 | 17,2 | 17,3 | 17,5 | 17,7 | 17,8 | 18,0 | |
|
13,0 | 13,1 | 13,2 | 13,3 | 13,4 | 13,5 | 13,6 | 13,7 | 13,8 | 13,9 |
119 | 120 | 121 | 122 | 123 | 124 | 125 | 126 | 127 | 128 | |
326 | 329 | 332 | 335 | 338 | 341 | 344 | 346 | 349 | 352 | |
18,1 | 18,3 | 18,5 | 18,6 | 18,8 | 18,9 | 19,1 | 19,2 | 19,4 | 19,6 |
Deze tabel, , vergelijkt de maatstandaarden voor HbA1c volgens DCCT/NGSP (in % uitgedrukt) en volgens IFCC (in mmol/mol uitgedrukt) met de gemiddelde bloedsuikerconcentraties (respectievelijk in mg/L et mmol/L uitgedrukt).
Wat uitleg:
De tabel toont vier standaardmeetmethodes in de klinische biologie, elk met zijn eigen referentiesysteem. De eerste twee betreffen het geglycolyseerde of geglyceerde hemoglobine (HbA1c), de andere twee tonen metingen van glucose in het bloed (gemiddelde bloedglucose concentraties of glycemie):
1) HbA1c uitgedrukt in % van de totale hemoglobine volgens de DCCT (Diabetes Controle en Complicaties Trial): de voor het eerst gebruikte standaard in de late jaren 1980 en nog altijd door vele laboratoria aangewend. Zeer vergelijkbaar met het DCCT-systeem, werd later in de Verenigde Staten het NGSP (National Glycohemoglobin Standardization Program) ontwikkeld, om beter de verschillende methoden te correleren. Het wordt ook uitgedrukt in % van de totale hemoglobine. In het algemeen is er sprake van de gestandaardiseerde methode DCCT / NGSP [1].
2) HbA1c uitgedrukt in mmol / mol volgens de IFCC (International Federation of Clinical Chemistry). Dit is een internationale organisatie, opgericht in 1952, die een globale visie in de klinische chemie en biologie wereldwijd tracht te bevorderen. Ze wil op dit gebied de toonaangevende organisatie zijn. In 1995, wilde de IFCC een technisch meer efficiënte manier van HbA1c meten standaardiseren. Hoewel later gekomen, wordt deze IFCC-norm nu als de officiële referentie beschouwd [2], [3].
3) De gemiddelde bloedglucoseconcentratie of glycemie wordt uitgedrukt:
in mg/dL (milligram per deciliter) of in g/L (gram per liter), of:
4)
in mmol/L (millimole per liter)
Relatie tussen HbA1c en de gemiddelde bloedglucoseconcentratie
De rode bloedcellen of erytrocyten bevatten een proteïne, hemoglobine (Hb) die zijn kleur aan het bloed geeft en de zuurstof van de longen naar de weefsels voert. Zoals alle eiwitten, zijn ook de hemoglobine moleculen voor wijziging vatbaar door de bevestiging van osen of monosacchariden, hoofdzakelijk glucose, aan de hemoglobine (glycatie-verschijnsel van eiwitten).
Deze bevestiging kan worden uitgevoerd op verschillende categorieën Hb, waaronder HbA1 bestaande uit 4 subgroepen:
- de HbA1a1 (voor de bevestiging van fructose 1-6 difosfaat),
- de HbA1a2 (voor de bevestiging van glucose-6-fosfaat),
- l’HbA1b (voor de bevestiging van pyruvaat)
- en vooral de HbA1c die onomkeerbaar de glucosemoleculen kan vastbinden.
De hoeveelheid HbA1c is direct gerelateerd aan de gemiddelde glucoseconcentratie in bloed (rechtstreeks evenredig verband). De gemiddelde levensduur van een rode bloedcel is ongeveer 120 dagen. Omdat een bloedafname zowel jonge als oude rode bloedcellen bevat, wordt de gemiddelde levensduur van de rode bloedcellen in het bloedstaal op 60 dagen geraamd. Dus weerspiegelt de HbA1c de glucosefixatie aan Hb gedurende de laatste 2 maanden (3 maanden voor sommige).
Het is dus een gemiddelde, dat achteraf de dagelijkse glucosespiegels in het bloed weerspiegelt gedurende de laatste 2-3 maanden. Het is ook de reden waarom het één van de meest interessante bloedwaarden is bij het opvolgen van een diabetes (vergeleken met andere, zoals de meting van de bloedsuikerspiegel die de toestand op een bepaald tijdstip reflecteert).
Deze tabel die de HbA1c-waarden in gemiddelde bloedglucosecijfers omzet, is dus een essentieel instrument bij het bewaken van een diabetische patiënt: hoe meer de waarden stijgen, hoe groter het risico op complicaties [4].
Conversieformules :
1) Om een DCCT/NGSP resultaat (HbA1c in % van de totale hemoglobine uitgedrukt) te converteren in een IFCC resultaat (HbA1c in mmol/mol uitgedrukt) [5], kan men volgende formule aanwenden:
HbA1c in mmol/mol = [ HbA1c in % - 2,152 ] x 10,929
2) Om een IFCC resultaat (HbA1c in mmol/mol uitgedrukt) te converteren in DCCT/NGSP resultaat (HbA1c in % van de totale hemoglobine uitgedrukt) :
HbA1c in % = (HbA1c in mmol/mol / 10,929) + 2,152
3) Om een DCCT/NGSP resultaat (HbA1c in % van de totale hemoglobine uitgedrukt) te converteren in een gemiddelde glycemie (in mg/dL uitgedrukt) [6] :
Gemiddelde glycemie (mg/dL) = [28,7 x HbA1c in %] - 46,7
4) Om een gemiddelde glycemie in mmol/L uitgedrukt te converteren in gemiddelde glycemie in mg/dL of in g/L uitgedrukt, is het voldoende om het eerste cijfer respectievelijk met 18 en 0,18 te vermenigvuldigen [7], [8]. Enkele voorbeelden :
1 mmol/L = 18 mg/dL = 0,18 g/L
3 mmol/L = 54 mg/dL = 0,54 g/L
4 mmol/L = 72 mg/dL = 0,72 g/L
5 mmol/L = 90 mg/dL = 0,90 g/L
6 mmol/L = 108 mg/dL = 1,08 g/L
7 mmol/L = 126 mg/dL = 1,26 g/L
10 mmol/L = 180 mg/dL = 1,8 g/L, etc...
Het rechtstreeks koppelen van een HbA1c-meting aan een glucoseconcentratie, maakt een bredere interpretatie van het resultaat mogelijk en laat kleinere varianten doorschemeren.
Merk op dat de vergelijking van opeenvolgende resultaten een techniek voor het doseren met zich meebrengt die door het laboratorium duidelijk dient geïdentificeerd, zodat iedere wijziging daarvan, wordt ingebed in de interpretatie.
Normale en pathologische waarden van HbA1c en bloedglucose, en hun interpretatie in termen van ernst in de ontwikkeling van de diabetes, worden in een latere publicatie besproken.
Maar goed om weten is al dat boven een drempel van ongeveer 6,5% HbA1c, er zeker al een verhoogd risico op complicaties bestaat:
- het risico van macrovasculaire complicaties verandert evenredig met de toename van het percent HbA1c,
- het risico van microvasculaire complicaties neemt daarentegen exponentieel toe.
Patiënten vanaf 7,5% HbA1c en hoger raadplegen dringend hun arts om hun behandeling aan te passen en aldus deze complicaties te voorkomen.
Omgekeerd, hoe meer het resultaat lager is dan het cijfer van 6,5% HbA1c, hoe meer we op een verminderd risico op complicaties mogen rekenen. Het ideale zou zijn om erin te slagen een HbA1c van 4,5% te bereiken, omdat dan het risico bijna tot nul zakt. Maar dit ideaal blijft meestal een "wishful thinking" en wordt in de praktijk zelden bereikt.
Te onthouden :
HbA1c van 4,0 tot 6,5% of van 20 tot 48 mmol/mol, overeenstemmend met een gemiddelde glycemie van 68 tot 140 mg/dL (of 3,8 tot 7,8 mmol/L) : zeer goed tot behoorlijk geregelde diabetes.
HbA1c boven 6,5% of 48 mmol/mol, overeenstemmend met een gemiddelde glycemie over 140 mg/dL (of >7,8 mmol/L) : ontregelde diabetes.
Wordt vervolgd.
Luc Vangermeersch, 16 november 2014
Bibliografie :
[1] http://www.cscq.ch/SiteCSCQ/FichierPDF_FR/glucose-hba1c.pdf (geraadpleegd in oktober 2014)
[2] http://www.ngsp.org/ifccrs.asp (geraadpleegd in oktober 2014)
[3] http://www.ngsp.org/ifcc.asp (geraadpleegd in oktober 2014)
[4] http://www.diabete-vals.info/Comprendre/examens-hemoglobine.html (geraadpleegd in oktober 2014)
[5] http://www.diabeteschart.org/ptom.html (geraadpleegd in oktober 2014)
[6] http://professional.diabetes.org/glucosecalculator.aspx (geraadpleegd in oktober 2014)
[7] http://www.joslin.org/info/conversion_table_for_blood_glucose_monitoring.html (geraadpleegd in oktober 2014)
[8] http://www.phlaunt.com/diabetes/20898027.php (geraadpleegd in oktober 2014)
Word-versie van de publicatie